Wat is co-regulatie en waarom is het voor je (hoogsensitieve) kind zo belangrijk?
In het leven mogen we allemaal leren hoe we omgaan met de golven van emoties die soms ineens door ons heen stromen.
Een gezonde manier van het ervaren van emoties is:
De emotie komt op
Je ervaart de emotie
De emotie lost op en verdwijnt weer uit je systeem
Het leerproces van het ervaren en reguleren van emoties begint al vanaf het moment van de geboorte. Wanneer je van jongs af aan leert om emoties er te laten zijn, te ervaren, begrijpen en weer los te laten, ben je als volwassene ook in staat om op een gezonde manier met emoties om te gaan (zelfregulatie).
Co-regulatie van geboorte tot jong volwassene
Tot aan de volwassen leeftijd (en daar voorbij) is het deel van het brein dat emoties kan reguleren nog volledig in ontwikkeling. Dat betekent dat je tot die leeftijd hulp nodig hebt bij het ervaren, reguleren en begrijpen van je emoties.
Dat is precies wat co-regulatie is: een veilig volwassen persoon helpt jou als baby, kind, puber en jong volwassene bij het leren ervaren, begrijpen en reguleren van je emoties, tot het brein voldoende is ontwikkeld en je voldoende veiligheid in jezelf ervaart om je emoties zelf te reguleren (zelfregulatie).
Co-regulatie bij een baby
Vanaf het moment dat een baby geboren wordt, zoekt het de veiligheid, geborgenheid en warmte van jou als ouder. De emoties die je baby ervaart zijn heel puur en intens en je baby heeft nog geen idee wat hem/haar overkomt en hoe hij zelf weer tot rust kan komen.
Je baby heeft letterlijk jouw lichaamswarmte, geur, zachte liefdevolle stem en rust nodig om zelf weer tot rust te komen.
Zeker wanneer je baby een gevoelig temperament heeft, zul je merken dat je kindje heel graag gedragen en gewiegd wordt of bijvoorbeeld het liefst op of dicht bij jou slaapt. Het gevoelige zenuwstelsel van je baby is namelijk volop in ontwikkeling en ‘leent’ als het ware jouw zenuwstelsel om te ervaren dat het veilig is.
Co-regulatie bij een jong kind (1-6 jaar)
Van dreumes tot de leeftijd van ongeveer 6 jaar maakt je kind enorme sprongen in de manier waarop het emoties ervaart, uit, begrijpt en samen met jou reguleert.
Je kind gaat in deze fase van het puur ervaren van heftige emoties (zoals wanneer je kindje nog niet kan praten of bijvoorbeeld tijdens de peuterpuberteit), naar het steeds beter begrijpen en verwoorden van wat er gebeurt en wat het voelt.
Om dat te kunnen leren heeft je kindje jouw begeleiding nodig, zo leert je kindje:
Dat gevoelens er mogen zijn -> je kindje mag de emoties die het heeft uiten.
Dat je kindje bij jou terecht kan voor troost en om weer tot rust te komen -> je bent fysiek en emotioneel gezien aanwezig.
Begrijpen wat het voelt -> als de emotie voorbij is, kun je samen benoemen wat je kindje ervaarde: ik zag dat je heel boos/verdrietig/bang was, omdat je…
Dat er grenzen zijn aan de manier waarop je je emoties mag uiten: je mag boos zijn, maar we doen elkaar geen pijn.
Co-regulatie bij een ouder kind (6-12 jaar)
In de leeftijd van 6-12 jaar leert je kind steeds beter verwoorden wat het voelt en ervaart. Tegelijkertijd wordt de gevoelswereld van je kind ook complexer en gaat je kind over steeds meer dingen dieper nadenken, waardoor er nieuwe gevoelens/emoties kunnen ontstaan.
In deze fase is het nog steeds belangrijk dat je er bent, juist op momenten dat je kind heftige emoties ervaart. Door alleen aanwezig te zijn, voelt je kind zich veilig en krijgt je kind de gelegenheid om emoties te ervaren en weer los te laten.
Door er daarna samen over in gesprek te gaan, leert je kind steeds beter om onderscheid te maken tussen de verschillende emoties en leert het steeds beter begrijpen wat er in de gevoelswereld afspeelt.
In deze fase kun je je kind ook steeds beter begeleiden naar het uiten van emoties op een respectvolle manier: je mag boos zijn en ik snap dat je ergens op wil slaan. We doen elkaar geen pijn, maar je mag wel in het kussen slaan.
Co-regulatie bij een puber
De gevoelswereld en emotiebeleving van een puber zijn intens. Hoe goed de basis ook is die je tot aan de puberteit samen hebt gelegd, toch kan deze fase lastig zijn, doordat je puber vooral behoefte lijkt te hebben aan de vrijheid om de eigen weg te gaan.
Toch is het ook in deze fase belangrijk dat je kind weet en voelt dat je er bent. De wereld van een puber voelt op zoveel vlakken door alle snelle ontwikkelingen onveilig, als ouder ben jij nog steeds het veilige thuis waar je kind mag landen.
Blijf aanwezig, juist als je kind je gevoelsmatig misschien wel wegduwt. Laat emoties er zijn en blijf in gesprek over wat je kind voelt en ervaart. Juist in deze fase is verbinding essentieel en heeft je kind behoefte aan een veilige ouder die gereguleerd is en kan helpen co-reguleren.
Ook hier mag je wel duidelijk zijn in de grenzen aan de manier waarop emoties worden geuit: emoties mogen er zijn, we gaan wel respectvol met elkaar om.
Co-regulatie tot aan de jonge volwassenheid en daar voorbij
Het brein ontwikkelt het vermogen tot zelfregulatie nog tot de jong volwassenheid, maar ook daarna heb je als mens nog regelmatig behoefte aan co-regulatie.
Ten slotte: hoe vaak gebeurt het niet dat je overweldigd wordt door een emotie en een dierbaar, veilig persoon op zoekt, zodat de emotie er kan zijn en je er evt. over in gesprek kunt gaan?
Toch zul je merken dat zelfregulatie makkelijker gaat, wanneer je hebt geleerd om emoties er te laten zijn. Dat je niet overweldigd wordt, omdat je weet hoe het is om emoties te ervaren en dat je ondanks die emoties wel veilig bent. Je weet dat emoties ook weer wegvloeien en oplossen en je begrijpt wat zich in je gevoelswereld afspeelt.
Waarom is co-regulatie belangrijk?
Co-regulatie:
leert je dat je veilig bent en dat je veilig bent ondanks de intense emoties die je ervaart;
leert je om gevoelens te herkennen, ervaren en benoemen;
zorgt ervoor dat je autonome zenuwstelsel van de vecht-vlucht-bevries-stand weer terug kan naar ontspanning;
leert je dat emoties komen en gaan wanneer ze er gewoon mogen zijn;
geeft grip en begrip op je gevoelswereld.
Waarom is co-regulatie zo waardevol voor hsp?
Hoogsensitieve kinderen en volwassenen hebben een gevoeliger afgesteld autonoom zenuwstelsel, waardoor zij gevoeliger zijn voor prikkeling uit de omgeving en in zich zelf. Daarnaast gaat het autonome zenuwstelsel vaker naar de actie-stand en komen zij lastiger in de stand van rust, vertering en ontspanning.
Daarbij ervaren hoogsensitieve kinderen en volwassenen emoties intenser en diepgaander. Ook hebben zij een rijke gevoels- en gedachtenwereld die vraagt om begrip.
Je hoogsensitieve kind:
ervaart dus meer en intensere emoties;
heeft een gevoeliger zenuwstelsel dat moeilijker tot rust en in een gevoel van veiligheid komt;
heeft meer behoefte aan het begrijpen van de eigen gedachtes, gevoelens en emoties.
Zeker hoogsensitieve kinderen (en volwassenen) hebben dus meer/vaker behoefte aan co-regulatie en een gevoel van veiligheid dan niet-hsp.
Samen op pad?
Vind je het lastig om om te gaan met de intense emoties van je kind, loop je tegen overtuigingen of patronen uit je eigen verleden aan of kun je wat begeleiding gebruiken bij de hoogsensitiviteit van je kind of jouzelf?
Voel je welkom in de praktijk in Dronten of online, ik ontmoet je graag en begeleid jullie graag op jullie hoogsensitieve levenspad!
